Harderwijk zet in op inclusieve herdenking met blijvende aandacht voor Indische en Molukse geschiedenis

Tijdens de raadsvergadering op 12 september 2024, de officiële start van het landelijke herdenkingsjaar ’80 jaar vrijheid’, heeft de gemeenteraad van Harderwijk unaniem een motie aangenomen. De motie, ingediend door Harderwijk Anders en medeondertekend door GroenLinks, PvdA, SGP, D66 en VVD, pleit voor blijvende aandacht voor de Indische en Molukse geschiedenis in het collectieve herdenken van de Tweede Wereldoorlog.

Harderwijk heeft een historische band met Nederlands-Indië. In de periode vóór de Tweede Wereldoorlog werden militairen vanuit Harderwijk uitgezonden naar de kolonie. Na de oorlog vestigden veel Indische Nederlanders, Molukkers en KNIL-militairen zich in de regio, onder andere in de speciaal gebouwde wijk Tinnegieter, vanwege de vele defensievestigingen op de Veluwe. Tot op de dag van vandaag heeft Harderwijk een actieve Indische en Molukse gemeenschap. Toch is deze gedeelde geschiedenis voor veel Harderwijkers nog onbekend.

De aangenomen motie benadrukt het belang van inclusiviteit in de viering van 80 jaar vrijheid. De Indische en Molukse geschiedenis is lange tijd onderbelicht gebleven, niet alleen in Harderwijk, maar in heel Nederland. Dit komt mede door een gebrek aan erkenning na de oorlog en de zwijgcultuur binnen deze gemeenschappen. Hierdoor is veel van deze geschiedenis onbekend gebleven bij het grote publiek, ondanks het feit dat ze een wezenlijk onderdeel vormt van het Nederlandse bevrijdingsverhaal. De gemeenteraad vraagt daarom om gerichte inspanningen om deze geschiedenissen een prominente plaats te geven binnen het bredere herdenkingsprogramma.

Raadslid Christel van der Stouw licht toe: “De motie vraagt het college om, ongeacht de mate van inspanning van de Indische en Molukse gemeenschap zelf, actief te zorgen dat hun verhalen zichtbaar worden en hun geschiedenis de ruimte krijgt. Veel mensen in Harderwijk weten bijvoorbeeld niet dat we op 15 augustus de vlag uithangen omdat deze datum het einde van de Tweede Wereldoorlog markeert voor het Koninkrijk der Nederlanden, met de capitulatie van Japan in Azië. Ofwel; zij moesten na 5 mei nog lang wachten op bevrijding. Het is belangrijk dat we ook hier aandacht aan besteden.”

Hoewel het programma voor 80 jaar vrijheid al educatieve activiteiten en een tentoonstelling in het Stadsmuseum Harderwijk omvatte, roept de motie op om de Indische en Molukse geschiedenis daarin te integreren. Daarnaast wordt voorgesteld om een herdenking op 15 augustus, de dag van de Japanse capitulatie, te organiseren. 

Van der Stouw vervolgt: “Het is fantastisch dat de motie unaniem is aangenomen. Dit betekent dat we een belangrijke stap zetten richting meer inclusiviteit in onze herdenkingen. Voor de Indische en Molukse gemeenschappen is het gevoel van erkenning in het verleden vaak onvoldoende geweest. Nu kunnen we ervoor zorgen dat hun verhalen worden gehoord en gezien, niet alleen door de huidige inwoners van Harderwijk, maar ook door toekomstige generaties. Nederland telt inmiddels ruim twee miljoen Indische Nederlanders. Hun geschiedenis is een essentieel onderdeel van ons bevrijdingsverhaal, ook hier in Harderwijk. De groeiende interesse bij jongere generaties, de derde en vierde generatie Indische Nederlanders, versterkt onze motivatie om deze geschiedenis voor iedereen toegankelijk en zichtbaar te maken.”

Met deze motie zet Harderwijk een belangrijke stap naar een inclusieve herdenking, waarin de verhalen van de Indische en Molukse gemeenschappen een blijvende plaats krijgen in het collectieve geheugen van de stad.